Substack: het antwoord op de serie Adolescence is een boek

Sta je doodsangsten uit als ouder na het zien van Adolescence? Lees dan dit boek. 

Dit verhaal is verschenen op Substack.

Het is nooit te laat voor een boekrecensie, ook al kwam het oorspronkelijk uit in 2004. Het onderwerp is dusdanig belangrijk dat ik er een recensie over wilde schrijven. Ik focus hierbij vooral op wat je uit dit boek kunt leren als ouder en niet op bijvoorbeeld schrijfwijze, stijl of hoeveelheid informatie (wat veel is). Zie het als een goedbedoeld advies, vooral als je je zorgen maakt over je kind.

Op het moment dat ik begon aan de Netflix-serie Adolescence, was ik al goed op weg in een boek over ouderschap en hoe wij onze kinderen tegenwoordig te snel loslaten. Toen ik was uitgekeken, uitgelezen én zag hoe de serie een enorme golf van aandacht, angst en verbazing teweegbracht, dacht ik: dit boek is het antwoord op de serie. Dit is het boek dat elke ouder moet lezen.

Het boek heet ‘Hold on to your kids’ en is geschreven door Dr Gordon Neufeld en Dr Gabor Maté. Het verscheen al in 2004 in Canada en in 2024 kwam er een vernieuwde druk in de UK en deze is in België uitgebracht in het Nederlands met de titel: ‘Laat je kind niet los’.

De nieuwe versie bevat een extra deel dat reflecteert op de internetrevolutie en de pandemie. Echter de belangrijkste boodschap van het boek bevindt zich in het eerste deel en komt o.a. voort uit de jarenlange lessen die kinderpsychiater Gordon Neufeld heeft getrokken uit de gesprekken met ouders en kinderen in zijn praktijk. Dr Gabor Maté, gepensioneerd trauma-arts en bestseller auteur (en bekend van social media) was zo’n ouder die op consult kwam bij Dr Neufeld, omdat hij ‘issues’ ervoer met zijn eigen kinderen. Het beste wat kon gebeuren nadat de kinderen ok waren is dat ze samen een boek gingen schrijven.

De belangrijkste boodschap van het boek zit al in de titel: laat je kind niet los. De kern zit ‘m in de hechting tussen ouder en kind. Zit dit goed, dan kan het kind veilig opgroeien, van alles uithalen, fouten begaan en ruzies krijgen maar zal het altijd terugkeren naar de ouders. Wanneer er om wat voor reden dan ook iets mis is gegaan met de hechting tussen ouders en kind dan kan het gebeuren dat de hechting van het kind zich verschuift naar leeftijdsgenoten. Dit noemt Neufeld: oriëntatie op leeftijdsgenoten.

Helaas zijn leeftijdsgenoten geen goede vervangers van ouders, als het gaat om hechting. En hier gaat het dan ook mis.

Wanneer je je afvraagt waar jeugdcriminaliteit vandaan komt, waarom 13 jarigen elkaar neersteken op straat, waarom pesten toeneemt en waar een pester ‘vandaan komt’, waarom ouders hun kinderen tegenwoordig niet meer lijken te kunnen opvoeden óf hoe het heeft kunnen gebeuren dat de jongen in Adolescence een klasgenoot doodt met een mes, is het antwoord: alles begint met een verstoring van de hechting tussen ouder/verzorger (en andere volwassenen of ‘peers’) en kind.

Ouders hebben vaak geen schuld aan deze ‘onthechting’. Na het lezen van het boek dacht ik: dit kan echt iedere ouder overkomen, als je je niet of niet voldoende bewust bent van het belang van deze hechting, tot aan de stap naar volwassenheid aan toe. Of van de invloed van onze Westerse cultuur en de manier waarop onze kinderen daarin opgroeien.

Het goede nieuws is: je kunt er iets aan doen. Het boek beschrijft de oorzaak maar geeft ook handvatten om onthechting tegen te gaan, m.a.w. je kind mentaal gezien weer ‘terug te krijgen.’

Voor mij persoonlijk was het boek een welkome boost voor mijn zelfvertrouwen als ouder. Zonder te veel in te gaan op mijn situatie kan ik in z’n algemeenheid zeggen dat het boek echt antwoord geeft op vragen als ‘waarom kan ik mijn kind niet meer bereiken?’, ‘waarom luistert mijn kind niet meer naar mij’, ‘waarom heeft mijn kind geen respect meer voor mij?’ of ‘waarom neemt mijn kind (online) vrienden wel serieus?’.

Wat ik ook dacht na het lezen van het boek was: ik ben al goed bezig maar weet nu waarom de dingen die ik doe goed gaan en sommige andere dingen niet. Vaak krijg je goede adviezen van artsen en / of hulpverleners of andere ervaringsdeskundigen (lees: ouders) maar bijna niemand legt uit waarom je bijvoorbeeld moet werken aan je relatie met je kind, óók wanneer je denkt dat het te laat is of jij zelf in de kreukels ligt, of wanneer je niet meteen resultaat ziet.

Ik had gewild dat ik dit boek eerder had gelezen. Ik raad het daarom aan aan elke ouder, met kinderen in welke leeftijd dan ook. Het kan je helpen. Echt waar. Zelfs als je nog geen issues hebt met je peuter, kleuter of pré-tiener. Met dit boek ben je dan in ieder geval goed voorbereid op de adolescentenfase. En zelfs als je kinderen al lang uit huis zijn en jou vertwijfeld achterlaten met de eeuwig achtervolgende vraag in jouw hoofd als ouder: heb ik het wel goed gedaan?

Spoiler: dit antwoord kun je bij jezelf vinden. En het boek helpt je daarbij.